مرکز استراتژی و تحول هوش مصنوعی شریف
از دانشگاه تا صنعت، با نگاهی جامع و مسئولانه، هوش مصنوعی را در خدمت آیندهای بهتر برای انسان، صنعت و سیاستگذاری به کار میگیریم.
یکـی دیگـر از وضعیتهـای رایـج پتنتهـا، «اظهارنامـه پتنـت» اسـت. معنـای این نوع این اسـت که مخترع درخواسـت پتنت خود را در نهـاد قانونـی ثبـت کـرده ولـی یـا هـنوز تأییـد نشـده و یا رد شـده اسـت. در این گـزارش پتنتها را به دو دسـته گواهی پتنت و سـایر (که شامل اظهارنامه پتنت و سایر حالات پتنتها در فرایند ثبت) تفکیک کردهایم. همان طور که در شکل قابل مشاهده است، تعداد گواهی های پتنت هوش مصنوعی در حال افزایش است اما سهم آن در حدود ۳۰ درصد کل باقی مانده است. این عدد بدین معناست که حدود یک سوم اظهارنامهها و انواع پتنتها به گواهی تبدیل میشوند.
چین در سال ۲۰۱۰ سهمی برابر با ۲۷.۰۶ درصد از کل مقالات کنفرانسی هوش مصنوعی داشته که این سهم تا سال ۲۰۲۳ به ۲۴.۷۵ درصد رسیده است. چین طی این سالها یکی از رهبران اصلی تولید علم در حوزه هوش مصنوعی بوده اسـت. با وجود اینکه سـهم این کشور در سـالهای اخیر کمی کاهش یافته، این کشور همچنان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان مقالات کنفرانسی هوش مصنوعی در جهان باقی مانده است چرا که از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۳، تعداد مقالات کنفرانسی چین تقریبًا ۳.۷۵ برابر شـده اسـت. سـهم ایالات متحده از مقالات کنفرانسی هوش مصنوعی در سـال ۲۰۱۰ حدود ۱۵.۱۸ درصد بود که این سـهم در سـال ۲۰۲۳ به ۱۵.۱۷ درصد کاهش یافته است.
آلمان و انگلستان هم در تعداد مقالات کنفرانسی و هم حضور در کنفرانسهای برتر، سهم خود را در حال از دسـت دادن هسـتند. کره جنوبی هم در کمیت مقالات کنفرانسی و هم در کیفیت، وضعیت روبه رشـدی را دارد. هند علیرغم سـهم بسیار بالا از کل مقالات کنفرانسی، اما سـهم پایینی از کنفرانسهای برتر هوش مصنوعی دارد. سـهم ایران از حضور در کنفرانسهای برتر هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۳، مشابه آفریقای جنوبی و روسیه است.
مطابق شکل از منظر صنایع مختلف و درصد پذیرش هوش مصنوعی در هر یک از آنها، بالاترین درصد پذیرش مربوط به صنعت فناوری اطلاعات و مخابرات با ۴۲.۸۶ درصد است. پس از آن، تولید صنعتی (ساخت) و خدمات مالی با ۲۳.۸۱ و ۱۹.۰۵ درصد قرار دارند. در مقابل، صنایعی مانند فعالیتهای خدماتی مرتبط با غذا، گردشـگری، بازرسی و راهسـازی و سـاختمان، پذیرش بسیار پایینی در این زمینه داشتهاند. این اطلاعات نشان میدهد که پذیرش هوش مصنوعی در صنایع ایرانی همگن نبوده و درصد پذیرش در صنایع گوناگون متفاوت است. از طرف دیگر در مقایسه با جهان، بر اساس گزارش آی بی ام که در سال ۲۰۲۳ منتشر شده است، در سطح جهانی نیز صنایع مالی و صنعتی مانند ایران به ترتیب بیشترین پذیرش و بخش دولتی کمترین پذیرش را به خود اختصاص داده است.
تفاوت قابل توجه در بین اقدامات دو کشور، گستردگی زمینه اقدامات آمریکا نسـبت به چین اسـت. برای مثال اقدامات آمریکا در حوزه «توانمندسازها و مشوقهای هوش مصنوعی» شامل زمینههای «زیرساختهای پردازشی و تحقیقاتی هوش مصنوعـی»، «مهارتهـا و آموزش هـوش مصنوعـی»، «دسترسی و اشتراکگـذاری دادههـا»، «انتقـال دانـش و خدمـات مشـاوره تجـاری»، «شبکه و بسترهای مشارکتی» و «کمپین های آگاهی عمومی و فعالیتهای مشارکت مدنی»میشود؛ اما چین فقط به زمینههای «شبکه و بستر های مشارکتی» و «جوایز و چالشهای علم و نوآوری» پرداخته است. این مسئله برای سایر حوزه اقدامات نیز صادق است.
سـهم شرکت ها بر اسـاس اندازه در حجم بازار را در طول زمان نشان میدهد. سهم شرکتهای کوچک و متوسط از بازار در سال ۱۳۹۴ حدود ۸۳.۱۴ درصد بوده است و این سهم در سال ۱۳۹۶ به اوج خود یعنی ۸۹.۳۶ درصد رسیده اسـت. این روند افزایشی نشـاندهنده تسـلط شرکتهای کوچک و متوسـط بر بازار در این دوره اسـت. با وجود اینکه به طور کلی در طول زمان، سـهم شرکت های کوچک و متوسـط بیشتر از شرکتهای بزرگ اسـت، اما از سـال ۱۳۹۷ به بعد، سهم شرکتهای کوچک و متوسط به تدریج کاهش یافته و در سال ۱۴۰۱ به ۶۹.۲۱ درصد رسیده است. این کاهش سهم ممکن است ناشی از رشد سریعتر شرکتهای بزرگ یا تغییراتی در بازار باشد که به نفع شرکتهای بزرگ بوده است.
مجـموع سرمایهگـذاری در شرکتهـای هـوش مصنوعـی جهـان را در صنایـع مختلـف نشـان میدهـد. بـه جهـت سـهولت تحلیل این صنایع در سه دسته تقسیمبندی شده است: صنایعی که بیشترین میزان سرمایهگذاری را جذب کردهاند، صنایعی با سطح متوسط سرمایهگذاری و صنایعی که کمترین میزان سرمایهگذاری را به خود اختصاص دادهاند. صنایـع فنـاوری اطلاعات، حملونقـل، خدمـات مالـی و سلامت بیشترین سرمایهگذاریها را جـذب کردهاند. در ایـن بخش، فناوری اطلاعات با اختلاف قابل توجهی پیشتاز است که دلیل آن رشد سریع فناوری، اهمیت دادهها و نیاز به خدمات مبتنی بر داده است. این صنعت با بهینهسازی فرآیندها، تحلیل کلاندادهها و توسعه نرمافزارهای هوشمند، توانسته است توجه سرمایهگذاران را به خود جلب کند. حملونقل دومین صنعت بزرگ در جذب سرمایهگذاری اسـت.
در سـال ۲۰۲۳ آمریکا با کسـب ۹.۵ امتیاز و چین با ۶.۵ امتیاز، به ترتیب عملکـردی متوسـط و ضعیـف در ایـن شـاخص داشـتهاند. چین بـا رونـدی صعـودی و آمریـکا بـا یـک مسیر نزولی و سـپس صعـودی، این مسیر را طی کردهاند. ایـن نتایـج حاکـی از آن اسـت کـه هـر دو کـشور نیازمنـد توجـه بیشتری بـه الزامـات اخلاقی و ارزشهـای اجتماعی-سیاسی در حوزه هوش مصنوعی هسـتند. عدم تمرکز کافی بر حمایت از قطعنامههای GPA 2022-2018 در زمینه هوش مصنوعی و اخلاقیات، همچنین بیتوجهـی بـه توصیهنامـه یونسـکو دربـاره الزامـات اخلاقی هـوش مصنوعـی، نشـان میدهـد که هـنوز مسیری طولانی برای دسـتیابی به چارچوبهـای جامـع و پایـدار بـرای اسـتفاده مسئولانه از هـوش مصنوعـی وجـود دارد. ارتقای شـاخصهای این حوزه، مسـتلزم تدوین و اجرای سیاستهای مؤثرتر و تعهد بیشتر به ارزشهای مسئولانه و اصول اخلاقی هوش مصنوعی است.
لورم ایپسوم متن ساختگی با تولید سادگی نامفهوم از صنعت چاپ، و با استفاده از طراحان گرافیک است، چاپگرها و متون بلکه روزنامه و مجله در ستون و سطرآنچنان که لازم است